Czasy rodu Wiesiołowskich

o śmierci Mikołaja Bakałarzewicza w 1547 roku dobra Białystok przejęła młoda wdowa Katarzyna Wołłowiczówna. W 1547 roku poślubiła ona Piotra Wiesiołowskiego, niezamożnego szlachcica z województwa łęczyckiego, oboźnego koronnego-herbu Ogończyk, a później magnata litewskiego, któremu darowała odziedziczone dobra.

Po ślubie Piotr osiadł w Białymstoku na stałe i uczynił z niego swą główną rezydencję. Zmarł w 1556 roku pozostawiając dwóch małoletnich synów: Piotra i Jana. Opiekunem swoich małoletnich synów matka ustanowiła swego brata Ostafiego Wołłowicza, podkanclerza litewskigo, który zatroszczył się o ich wykształcenie w Królewcu, Tybindze i Lipsku. Po śmirci dworzanina Jana w 1570 roku, Piotr Wiesiołowski, dziedziczący imię po ojcu i dlatego też określany jako Młodszy, został jedynym dziedzicem dóbr białostockich. Poślubił on Zofię Lubomirską, herbu Śreniawa. Dobrami władał on prawie pół wieku, powiększając je o nowe folwarki i wsie, będąc jednocześnie najbardziej zasłużonym dla miasta gospodarzem z rodu Wiesiołowskich.

Dzięki powiązaniom z dworem królewskim, błyskotliwej karierze urzędniczej i otrzymanym królewszczyznom stać go było na nowe inwestycje. Około 1570 roku powstał zamek jako rezydencja Piotra Wiesiołowskiego Młodszego i jego żony Zofii Lubomirskiej. Była to podobno gotycka budowla obronna, której budowniczym był znany architekt królewski Hiob Bretfus. Wiesiołowowscy sukcesywnie rozbudowywali swoją rezydencję, a Białystok przekształcili w prywatne miasteczko. Natomiast już w 1617 roku Wiesiołowski zainicjował budowę murowanego kościoła, który został konsekrowanego w 1625 roku. Kościół ten początkowo o cechach gotycko-renesansowych w latach późniejszych wzbogacono o elementy barokowe, a od początku XX wieku pełni funkcje kaplicy przy kościele farnym.

Po śmierci Piotra w 1621 roku dobra Białystok odziedziczył jego syn Krzysztof, od 1635 roku marszałek wielki litewski. Żoną jego była Aleksandra Marianna Sobieska, ciotka przyszłego króla Jana III. Krzysztof zgromadził w swych rekach większość starostw położonych w pobliżu Białegostoku: tykocińskie, wasilkowskie, suraskie i mielnickie. Państwo Wiesiołłowscy u schyłku wieku niemalże wszystkie dochody przeznaczali na cele dobroczynne. Krzysztof zmarł w 1637 roku, a jego żona Aleksandra w 1646 roku. W związku z brakiem potomstwa dobra Białystok na mocy testamentu stały się własnością Rzeczypospolitej i włączone do starostwa tykocińskiego.

---