Rezerwat Antoniuk

Zróżnicowanie roślinności leśnej przedstawia się jak niżej.

• Klasa Vaccinio-Piceetea

• Zespół Peucedano-Pinetu
• Zaspół Carici digitatae-Piceetum
• Zaspół Querco-Piceetum

• Klasa Querco-Fagetea

• Zespół Corylo-Piceetum
• Zespół Tilio-Carpinetum
• Zespół Ciraceo-Alnetum

Oprócz wyżej wymienionych, w latach mokrzejszych w kilku miejscach, pojawiają się zespoły źródliskowe.

Peucedano-Pinetum – bór sosnowo brusznicowy
Bór sosnowo brusznicowy jest zespołem zajmującym najwyższe partie rezerwatu (pagórki wydmowe). Drzewostan tworzy głownie starodrzew sosnowy, z nieznaczną domieszką świerka i brzozy brodawkowatej, o zwarciu przerywanym. W podszycie występuje głównie świerk. Stała jest też obecność dębu, kruszyny i jarzębiny. Runo, zakrywające rzadko połowę płatów, tworzą głównie krzewinki, zwłaszcza Vaccinium myrtillus i Vaccinium vitis-idaea. W zespole tym występują dwa gatunki objęte ochrona ścisła – Arctostaphylos uva-ursi i Diphasium complanatum. Kobierzec mchów jest obfity, składający się głównie z rokietu (Pleuroziom schreberi), widłozębów (Dicranum polysetum, D. scoparium), gajnika (Hylocomium splendens) i pióropusza pierzastego (Ptilium crista-castrensis). Główną pozycję w roślinności zajmuje grupa roślin („D” około 40%). Istotne jest znaczenie gatunków towarzyszących (współczynnik „D” około 25%). Udział innych grup syngenetycznych jest znikomy. Oznacza to, iż w rezerwacie przyjęto właściwą metodę ochrony zespołu.

Carici digitatae-Piceetum – sosnowo-świerkowy bór mieszany świeży
Zajmuje niewielką powierzchnię w środkowej części rezerwatu. Jest to bór o dorodnym drzewostanie sosnowo-świerkowym, z tym, ze sosna tworzy wyłącznie górną warstwę drzew, a świerk występuje we wszystkich piętrach lasu. Jednostkowa domieszkę stanowi brzoza brodawkowata, a niższym piętrze dąb. W dobrze rozwiniętej warstwie podszytowej, oprócz świerka i dębu, duży stopień pokrycia i stałość osiągają leszczyna i jarzębina. Mniejsze znaczenie mają wiciokrzew, klon, kruszyna, brzoza brodawkowata i bez koralowy. Głównymi komponentami warstwy ziół są: Vaccinium myrillus, Dryopteris carthusiana, Pteridium aquilinum, Trientalis europaea, Calamagrostis arundinacea, Oxalis acetosella, Rubus idaeus, Convallaria majalis, majanthemum bifolium i Rubus plicatus. Stały, choć niewielki, element stanowi Carem digitata i Miliom effusum. W warstwie mchów dominują rokitnik pospolity Pleurozium schreberi i gajnik lśniący Hylocomium splendens. Wąskie obrzeża grądów i niewielkie zagłębienia terenowe wśród boru mieszanego świeżego zajmują zbiorowiska zbliżone do jegla Querco-Piceetum i boru mieszanego wilgotnego Vaccinio myrtilli-Piceetum.

Corylo-Piceetum – leszczynowo-świerkowy las mieszany
Jest zespołem dominującym w rezerwacie. Najlepiej wykształcone płaty występują w północnej części obiektu. W drzewostanie dominuje tu świerk z niewielkim udziałem sosny, rzadziej dębu i brzozy brodawkowatej. W części południowej dość duże powierzchnie zajmują płaty z dominującą sosną, wprowadzoną sztucznie. W obu przypadkach (zwłaszcza w postaci sosnowej) w dolnych warstwach drzew pojawiają się egzemplarze świerka, grabu, lipy, wiązu, klonu, dębu, brzozy brodawkowatej i gruszy, co jest wyrazem właściwej regeneracji zbiorowisk leśnych, odtwarzającej w sposób spontaniczny naturalny skład drzewostanu. Grab, lipa, dąb i inne gatunki liściaste wykazują tendencję do zwiększania udziału, w budowie drzewostanu, szczególnie w płatach z przerzedzoną górną warstwą drzew. W bujnie rozwiniętej warstwie krzewów gatunkiem zdecydowanie dominującym jest leszczyna. Dość liczna domieszkę stanowi też jarzębina, trzmielina brodawkowata, wiciokrzew, osika, kruszyna, porzeczka czerwona oraz gatunki drzew budujących drzewostan. Pojedynczo pojawia się kalina, bez koralowy, wierzba szara i kasztanowiec. Do dolnej warstwy drzew często wchodzi jarzębina. Runo leśne rozwija się nierównomiernie, w zależności od stopnia ocienienia dna lasu. Wiosną przeważa tu zawilec gajowy Anemone nemorosa, przylaszczka hepatica nobilis i fiołek leśny Viola reichenbachiana, a latem gajowiec żółty Galeobdolon luteumm, gwiazdnica wielokwiatowa Stellaria holostea i szczawik zajęczy Oxalis acetosella. Spotkać tu można dwa gatunki podlegające ochronie ścisłej – wawrzynem wilczełyko Daphne mezereum i podkolan biały Platanthera bifolia oraz kilka podlegających ochronie częściowej. Podobnie jak warstwa ziół nierównomiernie rozwija się warstwa mchów, osiągając pokrycie od 10 do 80%. Przeważają tu mchy bortowe – Pleurozium schreberi, Hylocomium splendens oraz Plagiomnium affne i Rhodobryum roseum. Niezbyt skomplikowany charakter zespołu tworzą kombinacje gatunków z klas Vaccinio-Piceetea („D” = 19,87%) i Querco-Fagetea („D” = 13,22%) oraz gatunki towarzyszące („D” = 14,84%(. Przewaga gatunków borowych wynika głównie z bardzo dużego udziału świerka w drzewostanie zespołu.

Tilio-Carpinetum stachyetosum – grąd czyśćcowy
Wykształcił się w kilku miejscach, na stokach morenowych wyniesień. Górne piętro drzewostanu tworzy świerk z dębem. W niektórych płatach znaczny jest też udział sosny, brzozy brodawkowatej i osiki. W niższym piętrze dominuje grab z domieszka świerka, dębu i sporadycznie osiki. W bujnie rozwiniętej warstwie krzewów zdecydowanie przeważa leszczyna. Liczna jest domieszka świerka, jarzębiny, wiciokrzewu, trzmieliny brodawkowatej i europejskiej oraz dębu. Mniej liczny jest udział kaliny, graba, porzeczki czerwonej, osiki, kruszyny i bzu koralowego. W warstwie ziół głównym składnikiem wiosną jest zawilec gajowy Anemone nemorosa i przylaszczka Hepatica nobilis, latem zaś gajowiec żółty Galeobdolon luteum, gwiazdnica wielokwiatowa Stellaria holostea, podagrycznik Aegopodium podagraria, skrzyp polny Equisetum pratense oraz szczawik zajęczy Oxalisacetosella i pokrzywa Urtica dioica. W słabo rozwiniętej warstwie mchów przeważa dzióbkowiec Eurhynchium angustirete i merzyk Plagiomnium affine. W zespole grądu czyśćcowego spotkać można kilka gatunków chronionych, w tym dwa objęte ochroną ścisłą – wawrzynem wilczełyko Daphne mezereum i kruszczyk szerokolistny Epipactis helleborine. Charakter fitosocjologiczny zespołu nie jest złożony. Zdecydowanie dominują gatunki charakterystyczne dla klasy Querco-Fagatea, osiągające wartość współczynnika „D” przekraczającą 40 punktów procentowych. Niewielkie powierzchnie, w północnej części rezerwatu, zajmuje regeneracyjna postać grądu murszowego Tilio-Carpinetum circaeaetosum

Circaeo – Alnetum – łęg olszowo-jesionowy
Łęg olchowo-jesionowy występuje w północnej części rezerwatu, w rozległej strefie źródliskowej. Charakteryzuje się dość silnie przerzedzonym drzewostanem świerkowo-olszowym. Świerk, kosztem olszy, wykazuje wyraźna tendencję do zwiększania swego udziału w budowie zbiorowisk łęgu. Zdecydowanie dominuje we wszystkich warstwach drzewostanu. W piętrze podszytów, prócz gatunków budujących drzewostan, dość licznie pojawia się wiąz, leszczyna, porzeczka czerwona, jarzębina, kruszyna, bez koralowy oraz sporadycznie dąb. Warstwę ziół tworzą kombinacje gatunków z różnych grup syngenetycznych. Przeważają gatunki charakterystyczne klasy Querco-Fagetea z dość dużym udziałem gatunków borowych z klasy Vaccinio-Piceetea i olsów z klasy Alnetea glutinosae. Stały jest też udział gatunków wilgotnych łąk. Wśród roślin towarzyszących, oprócz pokrzywy Urtica dioica, z dużą stałością występują: Oxalis acetosella, Athyrium filix-femina i Geranium robertianum. Wydaje się, że zespół łęgu olchowo-jesionowego zmierza w kierunku grądu murszowego. Świadczy o tym rosnąca rola świerka i gatunków klasy Vaccinio-Piceetea, stopniowe ustępowanie olszy i gatunków szuwarowych.

---