Lasy regionu

Las ukształtowany przez przyrodę bez ingerencji człowieka nazywamy lasem pierwotnym lub naturalnym. Cechuje się on dynamiczną równowagą poszczególnych czynników biologicznych oraz składem gatunkowym wynikającym z zasad doboru naturalnego. Na danym siedlisku bytują najbardziej dostosowane do niego gatunki roślin, które w ramach walki o byt wyparły słabszych konkurentów. Także w obrębie jednego gatunku utrzymują się osobniki najodporniejsze i najsilniejsze. Dzięki temu las pierwotny posiada wielką odporność na szkodliwe stresy zewnętrzne i biocenotyczne.

Spotyka się tutaj nieraz obok siebie wszystkie pokolenia drzew, od siewek do drzew dojrzałych oraz obumierających. Bardzo intensywnie wykorzystana jest przestrzeń i światło oraz tworzona jest struktura wielopiętrowa. Gleba jest ciągle osłonięta i nie ulega degradacji, tak jak w grądach, łękach i olsach. W borach odnowienia lasu następuje periodycznie (falowo) i zazwyczaj w ich drzewostanach naturalnych występują dwie lub trzy różnowiekowe generacje.

Lasy pierwotne należą jednak także w naszym regionie do rzadkości. Jedynie niewielkie fragmenty Puszczy Białowieskiej, Knyszyńskiej, Augustowskiej i Rominckiej zasługują na takie miano. Służą one nauce i praktyce leśnej jako obiekty do badań poznawczych i porównawczych w odniesieniu do lasów zagospodarowanych.

Wskutek prowadzenia gospodarki leśnej przez człowieka, wykształca się las zagospodarowany. Realizuje się w nim planowy wyrąb i sztuczne zalesianie zrębów. Dąży się do zgodności składu gatunkowego upraw z typem siedliska. Trzeba zaznaczyć, że polska nauka tworzy fundamenty gospodarki leśnej, oparte na podstawach typowo przyrodniczych. Lokuje to nasz kraj w rzędzie państw o prawidłowo postawionej gospodarce leśnej.

Przyrodnicza definicja lasu ujmuje wszystkie jego części składowe: roślinność, współżyjący w ekosystemie świat zwierząt oraz glebę. Fauna naszych lasów to wszystkie nieomal grupy zwierząt, od najmniej zorganizowanych pierwotniaków po wysoko zorganizowane kręgowce, do których należą gady, płaty, ptaki i ssaki. Bardzo ważną grupę zwierząt żyjących w ekosystemach leśnych stanowią owady.

Bogactwo przyrodnicze Polski północno-wschodniej widać doskonale w bogactwie zwierzostanu. Spośród ssaków to: żubr, jeleń, łoś, sarna, dzik, wilk, ryś, borsuk, jenot, bóbr, zając, jeż, łasica, gronostaj, tchórz i szereg innych mniejszych. Niezwykle bogaty jest świat ptasi. Spotyka się tutaj orła przedniego, bielika, orlika krzykliwego i grubodziobego, rybołowa, jastrzębia, myszołowa, krogulca, pustułkę, błotniaki, wiele gatunków sów, dzięciołów, duże kuraki, (głuszec, cietrzew), bociana białego i czarnego, oraz liczne gatunki ptactwa wodno-błotnego.

W zmienionych ręką człowieka ekosystemach leśnych, również populacje niektórych zwierząt kształtują swoją wielkość w sposób odbiegający od równowagi lasu pierwotnego. Uwidacznia się to w szczególności w odniesieniu do grupy tzw. dużych roślinożerców kopytnych (żubr, jeleń, łoś, sarna) oraz dzików. Zmniejszona liczba konkurencyjnych ssaków drapieżnych oraz łatwa dostępność pokarmu owocuje u tych gatunków wzmożonym rozrodem i tym samym zakłóceniem równowagi na linii producenci - konsumenci. W takiej sytuacji niezbędna jest ingerencja człowieka, aby naruszoną równowagę przywrócić.

---